• Agenda
• Actie: Hart voor Natuur - Genieten van de natuur, nu het nog kan!
• EIS-dag: Verborgen Biodiversiteit, definitief programma
• Landelijke dag De Vlinderstichting: Tien voor 12 ! - Beschermingsstrategie voor vlinders
• Excursies: 1000-soortendag 2011
• Faunistiek: Aziatische boktor in Almere
• Biblio: Overzichtsartikel plaaginsecten op bomen en struiken
• Biblio: Nederlandse Faunistische Mededelingen 34
• Van de redactie

top

De coalitie Hart voor Natuur begrijpt dat er bezuinigd moet worden. Maar de korting van meer dan veertig procent die de natuur treft, is onevenredig zwaar. Jaarlijks gaat er ruim 300 miljoen euro minder naar de natuur. Het resultaat van tientallen jaren aankoop en beheer van terreinen- en landschap dreigt zo tenietgedaan te worden. De natuur die toch al zwaar onder druk staat dreigt verder achteruit te gaan.

De natuur- en milieuorganisaties maken zich grote zorgen over het voortbestaan van de natuur in Nederland. Zij verwachten dat meer plant- en diersoorten verdwijnen en dat landschap verrommelt. Inwoners van grote steden zullen meer moeite hebben om dichtbij eropuit te gaan, omdat er geen extra natuur bijkomt op korte afstand van steden. Bezoekers van natuurgebieden zullen merken dat fiets- en voetpaden slechter onderhouden worden door de bezuinigingsmaatregelen.

Deze wandelactie is het begin van een estafetteactie richting de Provinciale Statenverkiezingen begin maart. De verschillende organisaties zullen ieder op hun eigen wijze aandacht zullen vragen voor wat er op het spel staat voor natuur en landschap. Meer informatie is te vinden op www.hartvoornatuur.nu.

Graag nodigen wij u uit in een van onze natuurgebieden om te komen wandelen en te genieten nu het nog kan.

Datum: zondag 2 januari 2011
Tijd: 10.00 - 17.00 uur. Boswachters, met chocolademelk, zijn 's middags aanwezig. Zij geven een toelichting op de actie.
Plaatsen: Overal in Nederland. Een greep hieruit:

• Fort Rijnauwen (Utrecht) - Staatsbosbeheer
• Tafelbergheide (Noord-Holland) - Goois Natuurreservaat
• Nationaal Park Veluwezoom (Gelderland) - Natuurmonumenten
• Doldersummerveld (Drenthe) - Het Drents Landschap

Hart voor Natuur bestaat uit:
De 12Landschappen, De Natuur- en Milieufederaties, De Vlinderstichting, European Invertebrate Survey-Nederland (EIS), FLORON, Goois Natuurreservaat, Jeugdbond voor Natuur- en Milieustudie (JNM) Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV), Landschapsbeheer Nederland, Milieudefensie, Natuurmonumenten, Nederlandse Bond voor Natuurstudie (NJN), RAVON, SOVON Vogelonderzoek, Staatsbosbeheer, Stichting Anemoon, Stichting Duinbehoud, Stichting Natuur en Milieu, IVN, Vogelbescherming Nederland, Waddenvereniging, Zoogdiervereniging.

top

Dit jaar zullen organismen de revue passeren die zelfs voor EIS-begrippen onbekend en onbemind te noemen zijn. Op het programma staan onder andere: steekmuggen, bladluizen, sluipwespen en de opmerkelijke ontdekkingen naar aanleiding van het nieuwe biodiversiteitsboek. Daarnaast is er ook aandacht voor soorten die bovengemiddeld versmaad of gemeden worden zoals vlo- en rivierkreeften.

Programma

13.00     Inleiding en overzicht projecten Stichting EIS - Roy Kleukers
13.20     Recente inzichten in de soortenrijkdom van onze insecten en spinachtigen - Peter Koomen
13.40     Mystery Insect Competition - Theodoor Heijerman
14.10     De Nationale Steekmuggensurvey - Ernst-Jan Scholte

14.30     Thee- en Koffiepauze

15.00     De Nederlandse Vlokreeften - Dirk Platvoet
15.20     Rupsen, sluipwespen en bladluizen: verschuivende interacties onder invloed van klimaatverandering -              Jacques van Alphen
15.40     Resultaten verspreidingsonderzoek uitheemse rivierkreeften 2010 - Bram Koese
16.00     Uitslag Mysterie Insecten Competitie - Theodoor Heijerman

16.15     Borrel

De EIS-dag zal gehouden worden in het auditorium van museum Naturalis te Leiden. Museum Naturalis ligt achter het centraal station van Leiden, vlakbij het Leids Universitair Medisch Centrum. Een routebeschrijving vindt u hier.

Werkgroepscoördinatoren van EIS worden uitgenodigd om voorafgaand aan de middag deel te nemen aan het coördinatorenoverleg om 11.00 uur. Zij ontvangen hierover nog apart bericht.

Bram Koese

top

U kunt ook rondkijken bij allerlei kraampjes, met informatie, boeken en kunst. Het ochtenddeel staat in het teken van het actieplan Tien voor 12! Zeker twaalf dagvlindersoorten staan op het punt uit ons land te verdwijnen. Daar kan NU nog iets aan gedaan worden. Het is nog net geen vijf, maar wel: Tien voor 12! De Vlinderstichting wil ervoor zorgen dat binnen tien jaar voor de 12 meest bedreigde soorten minstens tien duurzame populaties worden veiliggesteld.

Zaterdag 5 maart 10-16 uur
De Junushoff, Plantsoen 3, Wageningen
Toegang: € 8,- inclusief koffie en thee.
Lunch: € 7,50; lunch uiterlijk 25 februari 2011 doorgeven.
Aanmelden: maak het verschuldigde bedrag over op rekeningnr. 212488074 t.n.v. De Vlinderstichting te Wageningen onder vermelding van het aantal personen met/zonder lunch standaard/vegetarisch.

Programma

09.30     Ontvangst met koffie/thee

10.00     Filmische opening: Tien voor 12 - Annette van Berkel
10.10     Opening - Theo Verstrael
10.20     Tien voor 12 - Kars Veling
10.40     Werken voor vlinders, door vrijwilligers en professionals - Albert Vliegenthart

11.00     Koffie

11.30     Film: De vlucht van Antiopa - Brigitte van Limburg Stirum en Pieter Kan
11.45     Tien Vlaamse Vlinders - Wouter Vanreusel, Natuurpunt
12.05     Kleine dieren met grote wensen. 20 jaar vlinderherintroductie in Nederland - Irma Wynhoff

12.25     Lunch

13.55     Film: Libellen in de lift - Annette van Berkel
14.05     Hoe gaat het met de Nederlandse libellen? - Tim Termaat
14.25     Gouden vlinder - Jan-Willem Sneep

14.35     Theepauze

15.15     Film: Rupsje nooitgenoeg. Wat komt er kijken voor je een vlinder wordt? - Annette van Berkel
15.25     Nachtvlinders belicht: resultaten van zes jaar nachtvlindernachten en nieuw onderzoek - Dick              Groenendijk
15.45     Uitslag Wie-kent-quiz (de foto's hangen in het gebouw) - Dick Groenendijk
10.10     Afsluiting - Theo Verstrael

Voor meer informatie: De Vlinderstichting of info@vlinderstichting.nl

top

Nationaal Park de Weerribben vormt het grootste aaneengesloten laagveenmoeras van Noordwest-Europa. Het gebied biedt onderdak aan vele bijzondere Nederlandse soorten waaronder de otter, grote karekiet, grote vuurvlinder, donkere waterjuffer, gevlekte glanslibel, veenmosorchis en rood schorpioenmos. Een inventarisatie door de Sektie Everts in 2001 resulteerde alleen al voor de kevers in bijna 500 soorten dus 1000 soorten in totaal zou in het gebied zeker mogelijk moeten zijn.

We hebben ingezet op de laatste zaterdag van augustus. Mensen die willen deelnemen zouden 27 augustus vast in hun agenda kunnen noteren. Meer details over de 1000-soortendag 2011 zullen later via de gebruikelijke kanalen worden bekend gemaakt.

Ed Colijn

top

Laatstgenoemde legt de eitjes voornamelijk aan de onderkant van de stammen terwijl de Aziatische boktor zich hoger in de bomen voortplant. Hierdoor valt een besmetting met deze soort niet altijd op. Ook in Almere is dit het geval. In de aangetaste esdoorn die als eerste werd aangetroffen zaten circa 16 uitvlieggaten, waarvan enkele zeker ouder dan een jaar. Ook waren larven en resten van kevers aanwezig. Voor zover de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nVWA) op dit moment kan beoordelen is de aantasting begonnen in 2005 of eerder.

Europese regels vereisen dat er maatregelen worden genomen om de verspreiding tegen te gaan. Inmiddels zijn in een straal van 100 meter rond het gebied alle bomen verwijderd. Deze zullen, evenals andere bomen en struiken in een straal van 1 km rond het gebied, verder worden onderzocht op verschijnselen van besmetting met de Aziatische boktor. De nVWA verwacht dit onderzoek in maart 2011 af te ronden.

Meer informatie over Aziatische boktorren is te vinden op de website van de nVWA.

Ed Colijn; foto © Theodoor Heijerman i.o.v. nVWA

top

Over de resultaten van dit netwerk uit de periode 1946-2007 is nu een artikel verschenen in Forest Ecology and Management. Tijdens deze jaren vertoonden vrijwel alle insectenplagen opvallende veranderingen veroorzaakt door wijzigingen in bosbeheer, boomsamenstelling, klimaatsveranderingen, en door de opkomst van nieuwe soorten uit Zuid-Europa of andere continenten.

Zo deden de meeste plaagsoorten van naaldbomen het in deze periode slecht, terwijl de meeste insecten die afhankelijk zijn van loofbomen juist een positieve trend lieten zien. Er werden sterke aanwijzingen gevonden dat door de recente warme en vochtige winters eioverwinterende insecten het relatief beter doen dan insecten die overwinteren als larve, pop of imago.

In het artikel wordt nog extra aandacht besteed aan de eikenprocessierups (Thaumetopoea processionea), de roodzwarte dennencicade (Haematoloma dorsata), de bastaardsatijnvlinder (Euproctis chrysorrhoea) en de exoten hydrangeadopluis (Eupulvinaria hydrangeae) en koningsschildluis (Pulvinaria regalis).

Deze monitoring wordt waarschijnlijk beëindigd omdat de financiering door kabinetsbezuinigingen en geldstroomombuigingen stopt.

Bron:
Leen G. Moraal & Gerard A.J.M. Jagers op Akkerhuis, 2011. Changing patterns in insect pests on trees in The Netherlands since 1946 in relation to human induced habitat changes and climate factors - an analysis of historical data. Forest Ecology and Management 261: 50-61.

Een pdf van het artikel is aan te vragen via: leen.moraal@wur.nl

Jinze Noordijk

top

Dit gevarieerde nummer bevat tien artikelen, waaronder de meldingen van de kiezelsprinkhaan en spoorkrekel, de Oostzeegroenworm, exotische kevers, nieuwe sluipvliegen en mosmijten, en herontdekking van een wants en duizendpoot.

Voor 2011 zijn twee reguliere nummers gepland, evenals een special over rivierkreeften.

Inhoud

Roy Kleukers

top

In de nieuwsbrief is plaats voor allerlei korte berichten die het onderzoek aan ongewervelden in Nederland aangaan: berichten van het EIS-bureau, oproepen, bijzondere en fenologische waarnemingen, aankondiging van rapporten en boeken en een activiteitenagenda. Ook al uw bijdragen zijn welkom. U kunt deze sturen naar eis@ncbnaturalis.nl

De nieuwsbrief is opgezet als Internetpagina (in HTML) en kan in de meest gangbare e-mailprogramma's worden gelezen. Met de berichtopmaak/e-mailindeling ingesteld op (originele) HTML ziet u behalve tekst ook plaatjes en kunt u via de blauwe links eenvoudig alleen dat nieuws er uit pikken dat u interesseert. Mocht u problemen hebben met het instellen van het HTML-formaat in uw e-mailprogramma schroom dan niet en neem gerust contact op. Of probeer het hier met uw webbrowser. Bekend probleem: het gebruik van gmail veroorzaakt problemen met de uitlijning van de nieuwsbrief.

Mocht u geen belangstelling (meer) hebben voor deze nieuwsbrief: een retour-mailtje naar dit adres is voldoende om uw e-mailadres te verwijderen van deze mailinglist. Aanmelden op dit adres is vanzelfsprekend ook mogelijk.

Ed Colijn

top