Limonadewesp op 1 in wespentelling

Limonadewespen zijn het meest geteld in de derde Nationale Wespentelling, die plaatsvond van 17 tot en met 25 augustus 2024. Tijdens de Nationale Wespentelling zijn 857 tellingen gedaan. Dat is ruim vier keer zoveel als bij de vorige twee tellingen. Gemiddeld werden ruim elf wespen per telling ingevoerd. Het gemiddelde aantal limonadewespen per telling was acht.

 Na de limonadewespen werden zweefvliegen en de honingbij het meest geteld. Die groepen werden meegeteld omdat ze met wespen verward kunnen worden. In de top drie van de meest getelde wespen stonden in 2024 verder de Franse veldwesp en de Europese hoornaar. Het aantal tellingen was in 2024 veel hoger dan in 2023: 857 tegenover 170. Deze groei heeft er mogelijk mee te maken dat de wespentelling dit jaar voor het eerst via Tuintelling.nl plaatsvond. Initiatiefnemer voor de Nationale Wespentelling is de Wespenstichting. De wespentelling werd georganiseerd in het kader van het Jaar van de Wesp. 

Limonadewespen zijn eigenlijk twee soorten die lastig van elkaar te onderscheiden zijn, de gewone wesp en de Duitse wesp (Bron: Eric Mahieu)

Limonadewespen het meest geteld

Tijdens de wespentelling van 2024 zijn gemiddeld 8 limonadewespen per telling geteld, tegen 2,6 in 2023. Eigenlijk bestaat de groep ‘limonadewespen’ uit twee soorten, maar die zijn nauwelijks van elkaar te onderscheiden, zeker niet tijdens een telling. Deze twee soorten, de gewone wesp en de Duitse wesp, zijn de meest voorkomende wespensoorten in Nederland, wat ook uit de resultaten van de telling blijkt. 

Doel van deze jaarlijkse wespentelling is om een beeld te krijgen hoe het met wespen in Nederland gaat. Voorzitter Sjoert Fleurke van de Wespenstichting: “Hoewel we begrijpen dat iedereen hier nu al antwoord op wil, kunnen we hier nu nog geen conclusies uit trekken. Dit is pas de derde wespentelling op rij, en aansluiten bij Tuintelling blijkt een gouden greep. Dit jaar hebben we ruim vier keer zoveel tellingen binnen gekregen dan in de eerste twee jaren. Een echt goed beeld van de stand van de wespen krijgen we na nog een paar van deze tellingen."

Franse veldwesp en Europese hoornaar

De Fanse veldwesp en de Europese hoornaar eindigden op plaats twee en drie in de wespentelling. Van deze twee soorten werden gemiddeld respectievelijk 0,9 en 0,4 exemplaren per telling geteld. Die getallen onder de 1 komen misschien wat raar over. Dat komt omdat het gemiddelden zijn en deze wespen lang niet in alle tellingen werden gezien. Net als in 2023 staan ook de sluipwespen en de graafwespen in de top vijf getelde wespen. De getelde aantallen van de top vijf en die per telling zijn weergegeven in onderstaande tabel. Uitgebreidere resultaten zijn te vinden op de resultatenpagina op Tuintelling.nl. De aantallen verschillen iets tussen de tabellen omdat exacter op naam gebrachte wespen (zie onder) in onderstaande tabel zijn opgenomen in de groepen, zoals graafwespen of bladwespen.

Deze tabel geeft de top vijf meest getelde wespen weer in de wespentelling van 2024. Ook geeft de tabel de totale aantallen wespen en een vergelijking met 2023 (Bron: Nationale Wespentelling 2024)

De Aziatische hoornaar werd dit jaar in tien provincies geteld, in 2023 was dat alleen in Zeeland en Noord-Brabant. Dit bevestigt het beeld dat deze wesp aan een opmars in Nederland bezig is. Een andere wesp die de laatste jaren wat vaker wordt gezien, is de Mexicaanse zwartsteel. Die werd bij zes tellingen aangetroffen, de meeste in Limburg, maar ook in Noord-Brabant en Zuid-Holland. Het is interessant om te zien dat de uitbreiding van wespensoorten als de Aziatische hoornaar en de Mexicaanse zwartsteel in de wespentelling zichtbaar wordt. 

Fanatiekelingen tellen specifiek

Bij het invoeren van de telling was het dit jaar ook mogelijk om soorten handmatig in te voeren als die niet in de lijst stonden. Hier zaten enkele zeer specifieke soorten bij, die soms met hun wetenschappelijke naam werden opgegeven. Zo meldden enkele tellers tientallen knollenbladwespen of pottenbakkerswespen. Anderen konden grote keverdoders, grote snuittordoders of groefbijendoders op naam brengen. In de uiteindelijke resultaten zijn deze tellingen opgeteld bij de soortgroepen die op het telformulier stonden. 

De bijenwolf, een graafwesp, eindigde op plaats 10 in de telling. De andere graafwespen staan als groep in de top vijf meest getelde wespen (Bron: Johan van 't Bosch)

Jaar van de Wesp

De Nationale Wespentelling is dit jaar gekoppeld aan het Jaar van de Wesp. Het jaar 2024 is uitgeroepen tot Jaar van de Wesp om wespen positieve aandacht te geven en een grote groep mensen in contact te brengen met deze mooie dieren. We willen duidelijk maken dat wespen een interessante groep insecten is, met een grote diversiteit aan soorten, vormen, ecologie en gedrag. Speciaal voor de limonadewespen willen we ook laten zien hoe bijzonder en nuttig ze zijn en dat bestrijding van nesten lang niet altijd nodig is.

Meer informatie

• Dit artikel is verschenen op Nature Today
• Op de website van het Jaar van de Wesp is meer informatie te vinden over het Jaar van de Wesp en de bijbehorende activiteiten.
• Jaar van de Wesp is een samenwerking van de Sectie Hymenoptera, EIS Kenniscentrum Insecten, de Wespenstichting, Naturalis Biodiversity Center en de jeugdbonden voor natuurstudie JNM en NJN.
• Het Jaar van de wesp is mede mogelijk gemaakt door het Cultuurfonds, het Jacob van Zijverden Fonds en de Uyttenboogaart-Eliasen Stichting.
• Wie meer informatie wil, kan contact opnemen met info@jaarvandewesp.nl.

Tekst: Nathan Veenstra, Wespenstichting; Johan van ’t Bosch, EIS Kenniscentrum Insecten
Foto’s: Wespenstichting (leadfoto: limonadewesp); Eric Mahieu; Nationale Wespentelling 2024; Johan van 't Bosch