Zuid-Hollands Bijenlandschap op weg naar 2030: de goede kant op?

23 januari 2025. - Het Bijenlandschap van Groene Cirkels werd opgestart in 2015. Vele partijen sloegen de handen ineen om een bijvriendelijk landschap te ontwikkelen in de Zuid-Hollandse regio rond Leiden, Alphen aan den Rijn en Zoetermeer. In dit zelfde jaar startte ook een monitoring  van bijen en zweefvliegen in deze regio. In 2024 werd deze monitoring voor de vierde maal uitgevoerd. Hoe gaat het met de bijen en zweefvliegen in het Bijenlandschap, 10 jaar na de oprichting?

In 2015 bundelden vele partijen hun krachten om het Groene Cirkel Bijenlandschap te ontwikkelen: de provincie Zuid-Holland, diverse gemeenten en andere overheden, terreinbeheerders, bedrijven, boeren, kennisinstituten en vrijwilligersorganisaties. Overal in de regio rond Leiden, Zoetermeer en Alphen aan den Rijn schoten projecten uit de grond waarbij men bij inrichting en beheer rekening hield met wilde bijen. Natuurgebieden en stedelijk groen werden bloemrijker, er werd nestelgelegenheid aangelegd, bermen werden beter gemaaid en bedrijventerreinen anders ingericht. In korte tijd werd het Bijenlandschap een begrip in de regio en nog steeds sluiten nieuwe deelnemers zich aan.

Tussen 2015 en 2024 is op 74 locaties in het Bijenlandschap een monitoring uitgevoerd van de aanwezige bijen- en zweefvliegenfauna. De resultaten van 2024 zijn vastgelegd in een nieuwe rapportage. Hierin wordt ook een overzicht gegeven van de ontwikkelingen door de jaren heen.

In het kort enkele resultaten:

• Het gemiddelde aantal bijensoorten per onderzoekslocatie was met 18 soorten in 2024 iets lager dan in 2021 (20 soorten), vermoedelijk als gevolg van de zeer natte eerste helft van het jaar. Toch ligt dit aantal nog steeds hoger dan de 15 in startjaar 2015.

• Het gemiddelde aantal zweefvliegensoorten per onderzoekslocatie was met 25 soorten in 2024 hoger dan ooit.

• Voor het eerst zijn soortspecifieke trends bepaald voor de bijen- en zweefvliegensoorten in het Bijenlandschap. Voor zowel bijen als zweefvliegen zijn deze trends in een grote meerderheid van de gevallen positief.

• Het Bijenlandschap heeft voor 2023 en 2030 verschillende doelstellingen geformuleerd met betrekking tot soortenrijkdom en het vóórkomen van enkele specifieke doelsoorten. Deze doelstellingen zijn voor het jaar 2023 grotendeels gehaald.

• Bijzondere soorten die in 2024 werden gevonden, zijn onder andere de roodrandzandbij, de vierbandgroefbij, de meerjarige groefbij en de kortsprietkorsetzweefvlieg.

Meer lezen? Download hier de rapportage (PDF 24 MB).

FOTO BIJ DIT ARTIKEL: Gewoon platvoetje Platycheirus clypeatus, vrouwtje. Dit was enkele decennia geleden een zeer algemene zweefvlieg in Nederland, maar na een sterke afname is hij nu op de Rode Lijst geplaatst in de categorie Gevoelig. Het is daarom verheugend dat deze soort in het Bijenlandschap van Groene Cirkels in 2024 op negen locaties kon worden vastgesteld, een hoger aantal dan in eerdere onderzoeksjaren. Foto: Menno Reemer.