Tentakel 22

Tentakel 22
Nummer 22 - 22 april 2015

 
Excursies Lieveheersbeestjes


Op 25 april is er een lieveheersbeestjesexcursie van KNNV Alkmaar en EIS Kenniscentrum Insecten. Naast enkele gebieden nabij Alkmaar worden ook de duinen bezocht.

Neem voor meer informatie contact op met Vincent Kalkman.

Op 3 mei organiseert EIS Kenniscentrum Insecten in samenwerking met de Libellenwerkgroep Drenthe een excursie in het Drouwenerzand in het kader van het landelijke Lieveheersbeestjes atlasproject.

De excursie wordt geleid door Vincent Kalkman met medewerking van Jan Joost Mekkes en René Manger.

Om de excursie goed te kunnen stroomlijnen, graag opgeven bij de Libellenwerkgroep Drenthe: info@libellen-drenthe.eu. Het verzoek daarbij om naam te vermelden en aangeven met hoeveel personen de excursie bezocht gaat worden.

Op 16 mei organiseert EIS Kenniscentrum Insecten in samenwerking met het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg een lieveheersbeestjesexcursie in Zuid-Limburg. Doel is met enthousiastelingen te gaan zoeken naar lieveheersbeestjes, en in het bijzonder zuidelijke soorten, in de bossen bij Vaals.

We zullen mogelijk tussen verschillende parkeerplaatsen gaan hoppen (geef dus bij je opgave a.u.b. aan hoe je wilt komen in het geval carpoolen georganiseerd moet worden). Na afloop zal er gezorgd worden voor de mogelijkheid voor geïnteresseerden om samen bij een horecagelegenheid de dag informeel af te sluiten.

Opgave voor deze excursie bij Karine Letourneur van het Natuurhistorisch Genootschap.

top

Waarneming.nl dag

Datum: 24 ('s avonds) en 25 april 2015
Locatie: Utrecht (uitvalsbasis Griftpark)

Waarneming.nl is een website voor en door waarnemers. Voor alle mensen die deze site op wat voor manier dan ook ondersteunen hebben we dit jaar een speciale Waarneming.nl-dag. We hebben lang nagedacht over de invulling van zo'n dag en we denken een mooi en vrijblijvend programma te hebben.

Op 24 april 's avonds en op 25 april overdag gaan we proberen binnen de gemeente Utrecht zoveel mogelijk soorten op de kaart te krijgen. Elke op 24 of 25 april in de gemeente Utrecht ingevoerde waarneming telt dus mee! Opgeven kan via info@waarneming.nl.

Voor meer informatie zie het forum op waarneming.nl.

top

Veldklapper voor Lieveheersbeestjes

Het atlasproject voor lieveheersbeestjes van EIS, Waarneming.nl en NEV is in volle gang en de eerste 1000 waarnemingen voor 2015 zijn al binnen.

Begin april is de veldgids voor de lieveheersbeestjes gepubliceerd met daarin foto's van alle soorten. De gids (veldklapper lieveheersbeestjes) is gratis als pdf beschikbaar (www.eis-nederland.nl/lhb).

In de loop van het seizoen wordt de veldgids verder uitgebreid en mogelijk verschijnt er dan ook een simpele gedrukte versie.

Jan Cuppen, Vincent Kalkman & Gerrian Tacoma

top

Lieveheersbeestjes - Gebieden zonder stippen

De afgelopen jaren zijn er via Waarneming.nl al veel waarnemingen van lieveheersbeestjes verzameld. Grote delen van Nederland zijn echter nog nauwelijks onderzocht (zie kaart).

Het gaat daarbij vooral om gebieden die weinig populair zijn bij waarnemers zoals delen van het zeeklei- en veenweidegebied van Groningen, Friesland, Noord-Holland en Zuid-Holland.

Hoewel in die gebieden relatief weinig soorten voorkomen willen we wel graag weten wat er zit. Dus als je een keer op bezoek bent bij iemand in noord Groningen, kijk dan vooral even in de tuin.

Daarnaast is er ook een aantal slecht onderzochte gebieden waar wel een hoge diversiteit aan lieveheersbeestjes is te verwachten. Zo zijn er onder andere uit Twente en de noordelijke Veluwe weinig waarnemingen bekend.

Jan Cuppen, Vincent Kalkman & Gerrian Tacoma

top

Cursus SNL sprinkhanen

Op 18 juni 2015 verzorgt EIS Kenniscentrum Insecten een cursus sprinkhanen voor natuurbeheerders en veldmedewerkers van groenbureaus. Locatie: beheerkantoor Veluwezoom van Natuurmonumenten.

Deze soortgroep moet in bepaalde gebieden gemonitord moet worden, als onderdeel van de evaluatie van het beheer (SNL).

In deze eendaagse cursus leert u hoe de diverse soorten sprinkhanen geïnventariseerd en herkend moeten worden, met de nadruk op de SNL-soorten en methodiek.

De cursus kost 300,- euro (incl. BTW). Het maximum aantal deelnemers is 15. Meer informatie en opgeven via: Cursus-SNL-sprinkhanen.

Roy Kleukers

top

Atlasproject Leuke vliegen

Na twee jaar waarnemingen verzamelen in het veld en het digitaliseren van de museumcollecties is het nu tijd het bestand op te maken zodat er kaarten geplot kunnen worden.

Het bestand bevat momenteel 74.367 records en we zijn druk bezig met het controleren van de inhoud. Rond de zomer hopen we een manuscript klaar te hebben.

Zoals het er nu naar uitziet wordt het één boekje met alle vijf de families, waarbij ieder hoofdstuk een van de families behandelt. Hopelijk verschijnt dan eind dit jaar nog de atlas leuke vliegen.

John Smit

top

Jaarrond tuintelling

Zondag 22 maart werd Vroege Vogels de aftrap gegeven voor het project Jaarrond Tuintelling.

Het project richt zich op een brede groep natuurliefhebbers.

Voor EIS een goede gelegenheid om ook de kleine beestjes onder de aandacht te brengen. Beluister hier de Uitzending.

Roy Kleukers

top

Bestuivers.nl

Bestuivers.nl is opgezet door EIS Kenniscentrum Insecten als centraal informatiepunt over bestuivende insecten in Nederland.

De belangstelling voor bijen en andere bestuivende insecten is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Bij EIS komen hierover steeds vaker vragen binnen en het leek ons handig om hiervoor te kunnen verwijzen naar een website met goede en actuele informatie. Die website was er nog niet, dus besloten we om deze zelf op te zetten.

De website heeft een brede doelgroep: van beginners tot gevorderden en van natuurliefhebbers tot beleidsmakers. Op de website is informatie te vinden over herkenning en determinatie, levenswijze, trends, bedreigingen, bescherming en nog veel meer. Sommige onderdelen zullen nog verder worden uitgewerkt.

Helemaal nieuw is de website bestuivers.nl niet. Oplettende bijen- en zweefvliegenliefhebbers hebben reeds vorig jaar gezien dat op deze website vier kloeke boekwerken te downloaden zijn. Dit zijn de vorig jaar verschenen Gasten van bijenhotels (Pieter van Breugel) en Bijenplanten (Arjen Neve & Raymond van der Ham) en de delen uit de reeks Nederlandse Fauna over zweefvliegen en bijen. Naast deze boekwerken was tot voor kort niet veel op de website te vinden. Achter de schermen is echter gewerkt aan meer inhoud, die nu online is geplaatst.

Het ligt in de bedoeling om de website voortdurend bij te houden en aan te vullen. Er worden nieuwtjes op geplaatst en er zullen nieuwe onderdelen op verschijnen.

Menno Reemer

top

Exotenpaspoort

Onlangs is de exoteninformatie op het Nederlands Soortenregister sterk uitgebreid, in opdracht van het Team Invasieve Exoten van de Nederlandse Voedsel en Warenautoreit.

Vele specialisten van de soortenorganisaties hebben informatie over honderden Nederlandse exoten bijeengebracht. De gegevens zijn op gestandaardiseerde wijze verzameld, waardoor ze makkelijk via het zoekscherm te bevragen zijn.

Per soort zijn vastgelegd:
  • Exotenstatus
  • Frequentie
  • Invasiviteit
  • Jaar van introductie en eerste melding
  • Verspreiding in Nederland (per provincie)
  • Type en wijze van introductie
  • Impact
  • Habitats
  • Natuurlijke verspreiding
Meer informatie over het paspoort is te vinden op nederlandsesoorten.nl/content/exotenpaspoort.

Het zoekscherm bevindt zich hier.

Roy Kleukers

top

Iepenzigzagbladwesp in kaart gebracht

Begin 2014 werd bekend dat de iepenzigzagbladwesp in ons land voorkwam. Het gaat om een soort die oorspronkelijk in het oosten van Azië; leeft en pas sinds kort in Europa gevonden wordt.

Omdat deze bladwesp mogelijk schade kan toebrengen aan iepen, is in 2014 door EIS-werkgroep bladwespen bijzondere aandacht besteed aan de aanwezigheid in ons land.

Uit een artikel dat daarover nu is gepubliceerd in het tijdschrift Entomologische Berichten blijkt dat de iepenzigzagbladwesp al op veel plaatsen in ons land voorkomt.

Vanaf medio mei is het weer goed zoeken naar de karakteristieke vraatsporen op iepenbladeren, en we hopen ook dit jaar op veel waarnemingen via Waarneming.nl, Telmee.nl of via EIS. Het artikel is ook via de EIS-website beschikbaar.

Jinze Noordijk; foto's: Tineke Cramer

top

Nieuwe miljoenpotentabel

Onlangs is de tabel voor de Nederlandse miljoenpoten verschenen bij de Jeugdbondsuitgeverij. In dit compacte boekje is alles te vinden om de 51 Nederlandse soorten miljoenpoten op naam te brengen.

Na een inleiding over het bestuderen en verzamelen volgt een praktische sleutel, met heldere illustraties.

Berg, M.P., A. Krediet & T. Heijerman 2015
Tabel voor de Nederlandse miljoenpoten (Myriapoda: Diplopoda)
Jeugdbondsuitgeverij, 's Graveland. 42 pagina's.

Voor 5 euro te bestellen via www.jeugdbondsuitgeverij.nl.

top

Nachtvlinders belicht digitaal

Nachtvlinders zijn prachtige insecten met een intrigerende leefwijze en een grote ecologische betekenis. Daarom verdienen ze een plaats in het Nederlandse natuurbeleid en dienen ze effectief beschermd te worden.

Het boek 'Nachtvlinders belicht: dynamisch, belangrijk, bedreigd' (Ellis et al. 2013) heeft als doel de toegenomen kennis over nachtvlinders in Nederland onder een groter publiek te verspreiden.

Het boek is inmiddels uitverkocht, maar kan nu als pdf (6,6 Mb) gedownload worden van de repository van Naturalis Biodiversity Center.

top

Kijk op Exoten 12

In deze twaalfde editie van Kijk op Exoten weer aandacht voor een aantal interessante exoten die al in Nederland aanwezig zijn, of door specialisten de komende jaren verwacht worden.

Met deze informatie verwachten we de kans te vergroten op het tijdig signaleren van dergelijke soorten. We hopen van harte dat u bereid bent de waarnemingen online te melden via Waarneming.nl, Telmee.nl, of -voor de sportvissers- Mijnvismaat.nl.

In dit nummer onder andere nieuws over de boktor Aromia bungii, appelslakken en de blauwe zwemkrab (Callinectes sapidus).

Op de laatste pagina van de nieuwsbrief ziet u hoe u zich ook aan kunt melden.

Kijk op Exoten Nummer 12 is hier te downloaden.


top

Libellen in Drenthe

Het boek "Libellen in Drenthe" is momenteel nog mondjesmaat verkrijgbaar. De Libellenwerkgroep Drenthe is daarom bezig met de voorbereiding van een tweede herziene druk van het boek.

Voorinschrijven is mogelijk. De bedoeling is dat het boek eind dit jaar wordt uitgegeven.

Wanneer je interesse hebt is het mogelijk om reeds voor in te tekenen. Neem daarvoor contact op met de Libellenwerkgroep via info@libellen-drenthe.eu.


top

Agenda t/m juli 2015
24-25 april Waarneming.nl dag deze nieuwsbrief
25 april Excursie Lieveheersbeestjes - Alkmaar en NH duinen deze nieuwsbrief
25 april Werkgroep Bladmineerders - Excursie Sint-Annabos, Antwerpen Koninklijke Belgische Vereniging voor Entomologie
2 mei Werkgroep Bladmineerders - Excursie Anlier Koninklijke Belgische Vereniging voor Entomologie
3 mei Excursie Lieveheersbeestjes - Drouwenerzand deze nieuwsbrief
8-10 mei Voorjaarsweekend Netersel KNNV Landelijke Insectenwerkgroep
9 mei Excursie Donkere waterjuffer/Sierlijke Witsnuitlibel Weerribben Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
9 mei Voorjaarsexcursie Sektie Everts Nederlandse Entomologische Vereniging
11 mei Excursie Tweevlek zoeken in Limburg en Twente Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
14-17 mei Sectie Diptera, Dipteraweekend Nederlandse Entomologische Vereniging
15 mei Excursie: Doornsprinkhanen, veldkrekels en andere soorten van de Beegderheide Natuurhistorisch Genootschap in Limburg
16 mei Excursie: Lieveheersbeestjes bij Vaals Natuurhistorisch Genootschap in Limburg & EIS en deze nieuwsbrief
30 mei Libellenexcursie Gendtse waard Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
5-7 juni Zomerbijeenkomst Nederlandse Entomologische Vereniging
12-14 juni 1000-soortendag 't Merkske vorige nieuwsbrief
12-14 juni Genootschapsweekend Natuurhistorisch Genootschap in Limburg
20 juni Extra excursie Sektie Everts Nederlandse Entomologische Vereniging
20 juni Zoektocht mercuurwaterjuffer Twente Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
20 juni Werkgroep Bladmineerders - Excursie Anlier Koninklijke Belgische Vereniging voor Entomologie
5 juli Libellenexcursie Terschelling Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
10 juli Excursie: sprinkhanen van de Beegderheide Natuurhistorisch Genootschap in Limburg
11 juli Excursie Sectie Hymenoptera en Mierenwerkgroep Nederlandse Entomologische Vereniging
18 juli Zoektocht Gaffellibel en Bosbeekjuffer aan de Dinkel Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie

top

Van de redactie

Dit is het tweeentwintigste nummer van Tentakel, de digitale nieuwsbrief over ongewervelde dieren. Deze nieuwsbrief verschijnt onregelmatig naast de reguliere papieren EIS-nieuwsbrief.

In de nieuwsbrief is plaats voor allerlei korte berichten die het onderzoek aan ongewervelden in Nederland aangaan: berichten van het EIS-bureau, oproepen, bijzondere en fenologische waarnemingen, aankondiging van rapporten en boeken en een activiteitenagenda. Ook al uw bijdragen zijn welkom. U kunt deze sturen naar eis@naturalis.nl.

De nieuwsbrief is opgezet als Internetpagina (in HTML) en kan in de meest gangbare e-mailprogramma's worden gelezen. Met de berichtopmaak/e-mailindeling ingesteld op (originele) HTML ziet u behalve tekst ook plaatjes en kunt u via de blauwe links eenvoudig alleen dat nieuws er uit pikken dat u interesseert. Mocht u problemen hebben met het instellen van het HTML-formaat in uw e-mailprogramma schroom dan niet en neem gerust contact op. Of probeer het hier met uw webbrowser.

Mocht u geen belangstelling (meer) hebben voor deze nieuwsbrief: een retour-mailtje naar dit adres is voldoende om uw e-mailadres te verwijderen van deze mailinglist. Aanmelden op dit adres is vanzelfsprekend ook mogelijk.

Ed Colijn

top

Index

De reeds verschenen nummers van Tentakel.

Tentakel 69 - 12 april 2023
Tentakel 68 - 22 februari 2023
Tentakel 67 - 15 december 2022
Tentakel 66 -18 oktober 2022
Tentakel 65 - 30 augustus 2022
Tentakel 64- 14 juni 2022
Tentakel 63 - 14 april 2022
Tentakel 62 - 20 januari 2022
Tentakel 61 - 15 december 2021
Tentakel 60 - 13 oktober 2021
Tentakel 59 -23 april 2021
Tentakel 58 - 13 april 2021
Tentakel 57 - 17 februari 2021
Tentakel 56 - 5 januari 2021
Tentakel 55 - 20 oktober 2020
Tentakel 54 - 25 augustus 2020
Tentakel 53 - 7 juli 2020
Tentakel 52 - 1 mei 2020
Tentakel 51 - 25 februari 2020
Tentakel 50 - 1 januari 2020
Tentakel 49 - 22 oktober 2019
Tentakel 48 - 27 augustus 2019
Tentakel 47 - 10 juli 2019
Tentakel 46 - 9 mei 2019
Tentakel 45 - 13 maart 2019
Tentakel 44 - 1 januari 2019
Tentakel 43 - 24 oktober 2018
Tentakel 42 - 22 augustus 2018
Tentakel 41 - 26 juni 2018
Tentakel 40 - 1 mei 2018
Tentakel 39 - 22 februari 2018
Tentakel 38 - 1 januari 2018
Tentakel 37 - 13 november 2017
Tentakel 36 - 5 september 2017
Tentakel 35 - 12 juli 2017
Tentakel 34 - 15 mei 2017
Tentakel 33 - 16 maart 2017
Tentakel 32 - 25 januari 2017
Tentakel 31 - 25 oktober 2016
Tentakel 30 - 21 juli 2016
Tentakel 29 - 25 mei 2016
Tentakel 28 - 24 maart 2016
Tentakel 27 - 18 januari 2016
Tentakel 26 - 16 december 2015
Tentakel 25 - 25 september 2015
Tentakel 24 - 6 augustus 2015
Tentakel 23 - 4 juni 2015
Tentakel 22 - 22 april 2015
Tentakel 21 - 26 februari 2015
Tentakel 20 -17 december 2014
Tentakel 19 -12 juni 2014
Tentakel 18 -20 maart 2014
Tentakel 17 -19 december 2013
Tentakel 16 - 2 november 2013
Tentakel 15 - 25 juli 2013
Tentakel 14 - 2 mei 2013
Tentakel 13 - 14 januari 2013
Tentakel 12 - 14 december 2012
Tentakel 11 - 19 juli 2012
Tentakel 10 - 8 mei 2012
Tentakel 9 - 8 maart 2012
Tentakel 8 - 1 december 2011
Tentakel 7 - 28 juli 2011
Tentakel 6 - 6 april 2011
Tentakel 5 - 23 december 2010
Tentakel 4 - 15 november 2010
Tentakel 3 - 15 september 2010
Tentakel 2 - 10 augustus 2010
Tentakel 1 - juli 2010