Tentakel 29

Tentakel 29
Nummer 29 - 25 mei 2016

 
1000 soortendag in de herhaling: Amersfoort, 9 juli


De 1000-soortendag in het weekend van 21 april in Amersfoort ligt inmiddels een maand achter ons. Ondanks het helaas koude weer en het feit dat enkele gebieden vanwege het broedseizoen beperkt toegankelijk waren, zijn we er toch weer in geslaagd de 1000 ruim te overtreffen. De teller staat op dit moment op ruim 1400 soorten en dat zal zeker nog toenemen omdat veel soorten nog microscopisch moet worden gedetermineerd.

Voor mensen die er geen genoeg van kunnen krijgen en nog eens bij warmer weer en in uitgebreidere opengestelde gebieden zouden willen kijken, nodigt de gemeente Amersfoort iedereen uit voor een herhaling op 9 juli. Deze zal plaats vinden op dezelfde locatie, i.e. Het Groene Huis op Landgoed Schothorst in Amersfoort.

De herhaling begint om 10:00 uur met koffie, thee en koek. Vervolgens kan iedereen uitzwermen over Park Schothorst en de diverse andere natuurgebieden in Amersfoort. Om 17:00 uur wordt iedereen uitgenodigd voor een afsluitende borrel, waarna om 18:00 uur zal worden afgesloten.

Vergunningen en opgeven
Deelnemers aan deze herhaling van de 1000-soortendag 2016 kunnen zich voor opgeven bij Renée van Assema van de gemeente Amersfoort: R.vanAssema@amersfoort.nl. Zij draagt ook zorg voor het verstrekken van de vergunningen.

Ed Colijn
ed.colijn@naturalis.nl

top

Cursus SNL Sprinkhanen 2016


Ook in 2016 organiseert EIS weer een cursus sprinkhanen. De cursus is gericht op het inventariseren en herkennen van sprinkhanen en krekels en is bij uitstek geschikt voor veldmedewerkers die SNL-monitoring uitvoeren voor deze groep.

Dit jaar vindt de cursus plaats op donderdag 18 juli, te Nunspeet. De cursus kost 300,- euro (incl. BTW). Het maximum aantal deelnemers is 15.

Meer informatie over het programma en mogelijkheid tot opgave, zie de EIS-website.

top

Posters schildwantsen en sprinkhanen

Na het succes van de posters van de Nederlandse lieveheersbeestjes en tuinbijen zijn er nu posters gemaakt van de schildwantsen en sprinkhanen.

Deze posters worden niet verkocht maar zijn gratis af te halen bij EIS en worden uitgedeeld op excursies en bijeenkomsten.















De wantsenposter is bedoeld als opwarmertje voor het in 2017-2018 te houden wantsenproject.

Dat project wordt een samenwerking tussen EIS, Waarneming.nl, de Nederlandse Entomologische Vereniging en de jeugdbonden voor Natuurstudie.

top

Vrijwilligersdag Natuur Noord-Brabant


Op vrijdag 27 mei 2016 vindt de Vrijwilligersdag Natuur Noord-Brabant 2016 plaats, voor vrijwilligers die zich in Noord-Brabant inzetten voor monitoring, bescherming en kleinschalig beheer van natuurgebieden. Op deze dag kunnen Brabantse vrijwilligers, terreinbeheerders en soortenorganisaties elkaar beter leren kennen en kennis en ervaring delen op het gebied van biodiversiteit en natuurbeheer. Een actief programma met parallelle workshops, lezingen en excursies biedt een uitgelezen kans meer kennis van de Brabantse natuur op te doen. In de spotlight staan onder andere het op naam brengen van moeilijke soorten, de ecologie van soorten in relatie tot kleinschalig beheer, monitoringsmethoden en het gebruik van smartphone apps.

Organisatie
De Vrijwilligersdag 2016 wordt georganiseerd door FLORON, in samenwerking met Provincie Noord-Brabant, het IVN, soortenorganisaties Sovon, RAVON, Zoogdiervereniging, De Vlinderstichting & EIS Kenniscentrum Insecten en de terreinbeheerders Staatsbosbeheer, Brabants Landschap, Vereniging Natuurmonumenten en Waterschap de Dommel.

Locatie
De Vrijwilligersdag 2016 zal plaatsvinden in 'Het Klooster' in Waalre, met excursies naar de nabij gelegen Tongelreep, Visvijvers, Spinsterberg en Leenderbos.

Programma en aanmelding
Informatie over het programma en aanmelding is beschikbaar via deze link. Voor vragen kunt u mailen naar VrijwilligersdagBrabant@ravon.nl.

top

Lieveheersbeestjesproject 2016


2016 is het tweede en tevens laatste jaar van het lieveheersbeestjesproject. In het eerste jaar zijn er bijna 18.000 waarnemingen ingevoerd waarvan een groot deel met foto. Samen met de gegevens uit de collectie van Naturalis en gegevens van keveraars van de Nederlandse Entomologische Vereniging geeft dit een heel mooi beeld van de huidige en historische verspreiding van lieveheersbeestjes.

In 2016 gaan we aandacht geven aan enkele minder goed onderzochte gebieden. Een overzicht van bezochte gebieden is hier te vinden. Enkele gebieden waar nog veel 5 bij 5 km hokken slecht onderzocht zijn betreffen de veenweidegebieden van Noord- en Zuid-Holland, het westen van Noord-Brabant, de Flevopolders en grote delen van het noorden en westen van Friesland.

Dit jaar vindt er nog een aantal lieveheersbeestjes-excursies plaats. Veel van deze excursies zijn samen met KNNV afdelingen of vlinderwerkgroepen. De volgende excursies staan gepland:

4 juni Krimpenerwaard, Vlinder- & Libellenwerkgroep Krimpenerwaard
19 juni bossen ten oosten van Lelystad, KNNV Lelystad
25 juni Voorne, KNNV Voorne
3 september West-Brabant, Vlinderwerkgroep De Lokker, Sprundel
10 september West Overijssel, KNNV Zwolle


Als je mee wilt op een excursie stuur dan een berichtje naar Vincent Kalkman (vincent.kalkman@naturalis.nl). Je krijgt dan informatie over waar en wanneer er verzameld wordt.

top

Excursie landelijke Mierenwerkgroep (NEV) - 9 juli 2016

Op 9 juli (reservedatum bij slecht weer 16 juli) gaat de landelijke Mierenwerkgroep van de Nederlandse Entomologische Vereniging op excursie naar de Jonge Veenkoloniën (Drenthe), ten oosten van Emmen.

Hier liggen enkele kleine heideterreinen bij Klazienaveen en Barger-Compascuum waar nog nauwelijks mierenwaarnemingen van bekend zijn. In deze onverkende terreinen hopen we vele waarnemingen te doen van leuke soorten.

Noteer deze dag in de agenda en geef je svp zo spoedig mogelijk op via mwg.bestuur@gmail.com.

De week voor de excursie zal er naar de deelnemers een e-mail worden gestuurd over carpoolmogelijkheden en precieze afspreek- en excursielocaties.

top

waarneming.nl-dag 28 mei

Vorig jaar werd voor het eerst een Waarneming.nl-dag georganiseerd in de gemeente Utrecht. Dit jaar organiseert waarneming.nl weer zo'n dag, maar nu in het oosten des lands.

Door de enorme variatie aan waarnemers is zo'n dag voor iedereen erg leerzaam. Zo leer je naast de soorten die in ons land voorkomen ook elkaar beter kennen.

Locatie: Buurserzand en Haaksbergerveen
Datum: zaterdag 28 mei 2016

In deze gebieden wisselen hoogveen, heide, jeneverbesstruwelen en bos elkaar af en hebben hierdoor veel te bieden. Kijk maar eens naar de bijzonder waarnemingen van vorig jaar in het Buurserzand en Haaksbergerveen. Tussen deze gebieden stroomt de Buurserbeek, goed voor onder andere beekrombout, bont dikkopje en hopelijk laat ook de bruine Vuurvlinder zich hier nog even zien. Inmiddels hebben zich al verschillende mensen aangemeld en wij hopen dan ook dat het een mooie dag wordt.

Programma

09.30-10:00 Ontvangst met koffie en thee in de Wakel
10.00-13:00 Vertrek richting het Haaksbergerveen
13:00-15:00 Buurserbeek/Schans (lunch in het veld, zelf meenemen)
15:00-17:00 Buurserzand
17:00-17:30 Afsluiting in de Wakel met een drankje
21:30-02:00 Nachtvlinderen*


* Laat via het onderstaand e-mailadres even weten of je blijft voor het nachtvlinderen (i.v.m. het avondeten)

Opgeven kan door een mailtje te sturen naar info@waarneming.nl

Aanvullende info is te volgen via het forum van waarneming.nl

top

Elk Uur Natuur

Hét jongerennatuurevenement van het jaar!

Op zondag 29 mei organiseert de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN) het evenement Elk uur Natuur! Op deze dag gaan we met zoveel mogelijk jongeren de natuur in om zo veel mogelijk soorten dieren en planten te zien.

Iedereen tussen de 11 en 25 jaar is welkom. De dag wordt om 10 uur 's ochtends geopend. Na de opening vertrekken er ieder uur excursies met als doel zo veel mogelijk soorten te scoren. Alle soorten tellen mee: vogels, reptielen, zoogdieren, planten. Deze dag is het doel om minstens 500 verschillende soorten te scoren! Hiernaast zullen er interessante lezingen en workshops worden gegeven om je kennis te vergroten!

De dag zal plaatsvinden bij het bezoekerscentrum van Nationaal Park Veluwezoom. Deze mooie omgeving staat garant voor leuke en leerzame excursies en een heleboel gezelligheid. Deelname is gratis.

Meer informatie of opgeven? Kijk op njn.nl/elk-uur-natuur.

top

Nieuws van Bestuivers.nl

Wilde bestuivers goed voor € 15 miljoen aan peren en aardbeien
Andermaal toont een onderzoek aan hoe belangrijk wilde bestuivers zijn voor de bestuiving van voedselgewassen. Onderzoekers uit Wageningen (Alterra) en Leiden (Naturalis en EIS Kenniscentrum Insecten) berekenden de bijdrage van wilde bestuivers aan de oogst van Nederlandse peren en aardbeien.

Hieruit bleek voor beide gewassen dat een kwart van de netto-winst per hectare te danken is aan wilde bestuivers. Jaarlijks komt dit landelijk neer op een bedrag van € 10 miljoen voor de perenteelt en € 5 miljoen voor de aardbeien. De bijdrage van honingbijen is bijna twee keer zo klein.

Er is een duidelijke relatie tussen de soortenrijkdom en talrijkheid van wilde bestuivers en de teeltopbrengsten. Die soortenrijkdom en talrijkheid hangen weer af van de hoeveelheid natuurlijke habitat in de omgeving, zoals bloemenweiden, houtwallen en dijken. Fruittelers kunnen dus zelf hun opbrengsten verhogen door te zorgen voor meer bloemrijke habitat rond hun boomgaard.

Bekijk hier een heldere infographic over de onderzoeksresultaten.

Lees hier een persbericht over het onderzoek.

Download hier het volledige rapport.

Begrazen doe je met mate
Niet te veel, niet te weinig. Kort door de bocht luidt zo de conclusie van een onderzoek naar de effecten van begrazing op bloemen en bestuivers, zojuist gepubliceerd in het tijdschrift Ecological Entomology. Op het Griekse eiland Lesbos werd onderzocht hoe bloemen, bijen en zweefvliegen reageren op verschillen in begrazingsintensiteit.

Zoals de onderzoekers verwachtten, bleken de bloemenrijkdom en de diversiteit aan bestuivers het hoogste in graslanden die 'met mate' werden begraasd. Minder verwacht was het resultaat dat deze effecten verschillen per seizoen. Vroeg in het voorjaar bleek begrazing weliswaar te zorgen voor hogere aantallen bijen, maar het aantal verschillende soorten bijen was juist lager. Dit bleek een negatieve invloed te hebben op de bestuiving van affodil, een in het voorjaar bloeiende plantensoort die door bijen bestoven wordt.

De onderzoekers concluderen dat een matige begrazingsdruk over het algemeen gunstig is voor bloemen- en bijenrijkdom in graslanden, maar dat er hierbij goed gelet moet worden op bijen- en plantensoorten die speciale bescherming verdienen. Een lagere begrazingsdruk in het voorjaar dan in de zomer kan in sommige van zulke gevallen uitkomst bieden.

Het artikel is hier te lezen.

Overige berichten Menno Reemer

top

Nederlandse Bijen deel 1

Veel wilde bijen zijn bedreigd. Kennis over hun rol als bestuivers maar ook over hun voortplantings- en broedzorggedrag is de basis voor hun bescherming. Voorwaarde is dat je de soorten op naam kunt brengen.

In Nederland zijn meer dan 350 bijensoorten aangetroffen. Met dit eerste deel kun je meer dan de helft van de soorten determineren. Verder staan in dit boek veel tips om bijen te bestuderen, voor een vliegende start als bijenliefhebber. Aan deel twee, dat alle overige soorten zal bevatten, wordt nog gewerkt.

De determinatietabel is zo opgezet, dat ze in het veld te gebruiken is. Meer dan een 10x loep is meestal niet nodig. De volgende genera zijn opgenomen: Anthidium, Anthophora, Chelostoma, Coelioxys, Dufourea, Epeolus, Hylaeus, Macropsis, Megachile, Melitta, Nomada, Panurgus, Specodes en Stelis.

Het boekje telt 172 pagina's, kost slechts € 10,- en is te bestellen bij de Jeugdbondsuitgeverij.

Hans Nieuwenhuijsen & Theo Peeters, 2016
Nederlandse Bijen deel 1
Jeugdbondsuitgeverij
ISBN: 978-90-5107-049-1

top

35 jaar wespen en mieren in Lelystad

35 jaar lang inventariseerde Jeroen de Rond de wespen en mieren in en rond Lelystad.

Zijn bevindingen verwerkte hij in een prachtig en rijk geïllustreerd rapport, vol met informatie over de levenswijze, het uiterlijk en de verspreiding van de wespen en mieren die hij aantrof.

Er is in 35 jaar veel veranderd in de natuur van het nog zo jonge Flevoland. Deze veranderingen zijn ook duidelijk terug te zien in de wespen- en mierenfauna. Een uniek werk!

Het volledige rapport is gratis te downloaden van bestuivers.nl of de website van Jeroen de Rond.

Jeroen de Rond, 2016
35 jaar wespen en mieren in Lelystad
Gemeente Lelystad

top

Entomologische Berichten - Themanummer Bodemfauna

Het tweede nummer van 2016 van Entomologische Berichten staat in het teken van de bodemfauna. Dit naar aanleiding van het door de Verenigde Naties uitgeroepen Internationale Jaar van de Bodem in 2015.

In het themanummer worden verschillende relaties die insecten en andere geleedpotigen hebben met de bodem uitgelicht.

Er is aandacht voor het belang van het bodemtype voor de verspreiding van veel soorten bodemfauna, het effect van beheermaatregelen op in de bodem nestelende insecten, het gebruik van springstaarten en mijten in de ecotoxicologie, het veelvuldige voorkomen van parthogenese (maagdelijke voortplanting) bij geleedpotige bodemdieren, en het gebruik van springstaarten als indicatorsoorten bij het meten van de bodemkwaliteit.

Het themanummer wordt afgesloten met besprekingen van enige recent verschenen bodemgerelateerde publicaties.

Voor de bestelwijze van dit themanummer kan contact worden opgenomen met de NEV: admin@nev.nl.

Inhoud

37 Column. Dan maar de grond in? - P. Koomen
38-40 Themanummer bodemfauna. De wereld onder onze voeten - A. Ooms, O. Franken & G. Korthals
41-47 De cruciale rol van bodemtype op de verspreiding van bodemfauna - M.P. Berg & O. Franken
48-55 De insectengemeenschap van aangelegde steilranden op de heide - J. Noordijk, J.T. Smit, J. Smit & D. Vreugdenhil
56-62 Gebruik van springstaarten en mijten in de bodemecotoxicologie - C.A.M. van Gestel
63-68 Wat maagdelijke mijten weten van evolutie - N.M. van Straalen
69-79 Springstaartgemeenschappen (Hexapoda: Collembola) als indicator voor blauwgraslandbodems rond de Moerputten - R.F.H.M. van Bezouw, I. Wynhoff, F. van Langevelde & M.P. Berg
80 Uitgelezen: Het bodemvoedselweb, alle kleine beestjes helpen - M. Bezemer
81 Uitgelezen: Handboek grasveldinsecten. Ecologie en beheersing - B. Schoelitsz
81-82 Uitgelezen: Tabel voor de Nederlandse miljoenpoten (Myriapoda: Diplopoda)- A. Ooms

top

Natuurhistorisch Maandblad - Themanummer nachtvlindermonitoring

Het derde nummer van 2016 van het Natuurhistorisch Maandblad is in zijn geheel gewijd aan zes jaar nachtvlindermonitoren in Limburg.

Het nachtvlindermonitoringsproject in tuinen in Limburg (NML) is met 40 meetpunten het meest uitgebreide monitoringsnetwerk in Nederland.

In andere provincies vinden uiteraard wel inventarisaties plaats maar nergens is sprake van een project dat gedurende lange tijd de voor- of achteruitgang van nachtvlinders over meerdere jaren volgt.

In dit nummer worden achtereenvolgens de methodiek, de resultaten, de zeldzame en bosrankafhankelijke nachtvlinders, en de uilen (Noctuidae) van het geslacht Lithophane op een rijtje gezet.

Meer informatie over het project is te vinden op Nachtvlindermonitoring.nl.

Bestelinformatie voor dit themanummer is te vinden op de website van het Natuurhistorisch Genootschap of bestel rechtsreeks voor € 7,50 via de webshop van Nachtvlindermonitoring.nl.

Inhoud

37-40 Zes jaar nachtvlindermonitoring in tuinen in Limburg, 2008-2013. Deel 1. Achtergrond en methodiek - G. Verschoor, J. Boeren & E. van Asseldonk
41-49 Zes jaar nachtvlindermonitoring in tuinen in Limburg, 2008-2013. Deel 2. Resultaten - G. Verschoor & J. Boeren
50-56 Zeldzame macronachtvlinders waargenomen tijdens het Nachtvlindermonitoringsproject in tuinen in Limburg, 2008-2013 - M. Prick & A. Cox
57-65 Bosrankafhankelijke macronachtvlinders in Limburg - S. Lamberts & G. Verschoor
66-70 Bijzondere nachtvlinders binnen de familie van de uilen. Het voorkomen van het geslacht Lithophane in Limburg - E. van Asseldonk

top

Kijk op Exoten 16

In deze zestiende editie van Kijk op Exoten weer aandacht voor een aantal interessante exoten die al in Nederland aanwezig zijn, of door specialisten de komende jaren verwacht worden.

Met deze informatie verwachten we de kans te vergroten op het tijdig signaleren van dergelijke soorten. We hopen van harte dat u bereid bent de waarnemingen online te melden via Waarneming.nl, Telmee.nl, of -voor de sportvissers- Mijnvismaat.nl.

In dit nummer onder andere de Japanse stekelhoren (Ocenebra inornata) en de kleine bijenkastkever (Aethina tumida).

Op de laatste pagina van de nieuwsbrief ziet u hoe u zich ook aan kunt melden.

Kijk op Exoten Nummer 16 is hier te downloaden.

top

Japanse bloementrips ontdekt in hortensiateelt

De Japanse bloementrips Thrips setosus is in Nederland gevonden op hortensia bij een kweker in Kudelstaart. De soort was voorheen alleen bekend uit Japan en Korea. Een survey bij hortensiatelers liet zien dat er al vestigingen op meerdere bedrijven is én dat de trips zich ook buiten op natuurlijke vegetatie bevindt.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit heeft besloten zich niet te richten op eliminatie van de Japanse bloementrips. De nationale en internationale gewasbeschermingsorganisaties zijn ingelicht, want deze soort was ook nog niet eerder in Europa gevonden.

Foto: Bert Vierbergen.

Bron
Vierbergen, G. & A.J.M. Loomans, 2016
Thrips setosus (Thysanoptera: Thripidae), the Japanese flower thrips, in cultivation of Hydrangea in the Netherlands
Entomologische Berichten 76: 103-108

top

Een nieuwe dansvlieg voor Nederland
Oedale apicalis, female. Photo: Jeremy Richardson.
Paul Beuk beschrijft in het aprilnummer van het Natuurhistorisch Maandblad de vondst van een nieuwe dansvlieg (Hybotidae) voor Nederland.

De meeste soorten van het geslacht Oedalea zijn niet zeldzaam maar lijken schaars omdat ze weinig verzameld worden. Uit Nederland waren tot nu toe zes soorten bekend.

In het voorjaar van 2013 werd het zevende lid van dit geslacht aangetroffen in Zuid-Limburg: Oedalea apicalis.

foto: Jeremy Richardson.

Bron
Beuk, P., 2016
De dansvlieg Oedalea apicalis, nieuw voor de Nederlandse fauna
Natuurhistorisch Maandblad 195 (4): 88-89

top

Nieuwe exotische mier

In 2013 werd in Wageningen een grote kolonie van een nieuwe exotische mierensoort gevonden, het mediterraan draaigatje Tapinoma nigerrimum.

Nadat de kolonie een tijd bestudeerd was, is de soort nu gemeld voor Nederland in het tijdschrift Entomologische Berichten.

De mier blijkt ter plekke erg succesvol, met overlast voor omwonenden en effecten op de voorkomende dieren en planten.

Aangezien de soort zich recentelijk in Noordwest-Europa uitbreid, lijkt het aannemelijk dat zij zich ook in Nederland verder zal uitbreiden en dus invasief zal worden.

foto: Theodoor Heijerman.

Bron
Noordijk, J. 2016
Leefwijze van Tapinoma nigerrimum (Hymenoptera: Formicidae), een nieuwe exotische mier in Nederland
Entomologische Berichten 76: 86-93

top

Agenda t/m augustus 2016
27 mei Vrijwilligersdag Natuur Noord-Brabant deze nieuwsbrief
28 mei waarneming.nl-dag deze nieuwsbrief
29 mei Libellenexcursie Gendtse Polder Flora- en Faunawerkgroep Gelderse Poort
29 mei Elk Uur Natuur deze nieuwsbrief
30 mei Determinatiedag mollusken Natuurhistorisch Genootschap in Limburg
3-5 juni Zomerbijeenkomst Nederlandse Entomologische Vereniging
4 juni Excursie De Linie en de Fondatie, Eksaarde Libellenvereniging Vlaanderen vzw
4 juni Lieveheersbeestjesexcursie Krimpenerwaard deze nieuwsbrief
11 juni Excursie Leersumseveld Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
11 juni Excursie Mol-Postel Libellenvereniging Vlaanderen vzw
11 juni Molluskenexcursie Blitterswijk Natuurhistorisch Genootschap in Limburg
17-19 juni Genootschapsweekend - Grensmaas Natuurhistorisch Genootschap in Limburg
18 juni Extra excursie Sektie Everts Nederlandse Entomologische Vereniging
19 juni Lieveheersbeestjesexcursie Lelystad deze nieuwsbrief
20 juni Determinatiedag mollusken Natuurhistorisch Genootschap in Limburg
24-26 juni Excursieweekend Sectie ter Haar & Snellen Nederlandse Entomologische Vereniging
25 juni Lieveheersbeestjesexcursie Voorne deze nieuwsbrief
2 juli Hokvuldag Overijssel - Tubbergen / Geesteren Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
9 juli Mierenexcursie deze nieuwsbrief
21 juli Excursie Achelse Kluis / Dommelvallei Libellenvereniging Vlaanderen vzw
23 juli Hokvuldag Overijssel - Diepenveen / Markelo / Goor Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
23 juli Molluskenexcursie Epen Natuurhistorisch Genootschap in Limburg
1 augustus Determinatiedag mollusken Natuurhistorisch Genootschap in Limburg
6 augustus Hokvuldag Overijssel - Hardenberg Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
13 augustus Excursie Kempense heidelibel Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
13 augustus Excursie Essen / Kalmthout Libellenvereniging Vlaanderen vzw
20 augustus Molluskenexcursie Schinnen / Wolfhagen / beekje Kakkert en omgeving Natuurhistorisch Genootschap in Limburg
21 augustus Excursie Webbekoms Broek, Diest Libellenvereniging Vlaanderen vzw
29 augustus Determinatiedag mollusken Natuurhistorisch Genootschap in Limburg

top

Van de redactie

Dit is het negenentwintigste nummer van Tentakel, de digitale nieuwsbrief over ongewervelde dieren. Deze nieuwsbrief verschijnt onregelmatig naast de reguliere papieren EIS-nieuwsbrief.

In de nieuwsbrief is plaats voor allerlei korte berichten die het onderzoek aan ongewervelden in Nederland aangaan: berichten van het EIS-bureau, oproepen, bijzondere en fenologische waarnemingen, aankondiging van rapporten en boeken en een activiteitenagenda. Ook al uw bijdragen zijn welkom. U kunt deze sturen naar eis@naturalis.nl.

De nieuwsbrief is opgezet als Internetpagina (in HTML) en kan in de meest gangbare e-mailprogramma's worden gelezen. Met de berichtopmaak/e-mailindeling ingesteld op (originele) HTML ziet u behalve tekst ook plaatjes en kunt u via de blauwe links eenvoudig alleen dat nieuws er uit pikken dat u interesseert. Mocht u problemen hebben met het instellen van het HTML-formaat in uw e-mailprogramma schroom dan niet en neem gerust contact op. Of probeer het hier met uw webbrowser.

Mocht u geen belangstelling (meer) hebben voor deze nieuwsbrief: een retour-mailtje naar dit adres is voldoende om uw e-mailadres te verwijderen van deze mailinglist. Aanmelden op dit adres is vanzelfsprekend ook mogelijk.

Ed Colijn

top

Index

De reeds verschenen nummers van Tentakel.

Tentakel 69 - 12 april 2023
Tentakel 68 - 22 februari 2023
Tentakel 67 - 15 december 2022
Tentakel 66 -18 oktober 2022
Tentakel 65 - 30 augustus 2022
Tentakel 64- 14 juni 2022
Tentakel 63 - 14 april 2022
Tentakel 62 - 20 januari 2022
Tentakel 61 - 15 december 2021
Tentakel 60 - 13 oktober 2021
Tentakel 59 -23 april 2021
Tentakel 58 - 13 april 2021
Tentakel 57 - 17 februari 2021
Tentakel 56 - 5 januari 2021
Tentakel 55 - 20 oktober 2020
Tentakel 54 - 25 augustus 2020
Tentakel 53 - 7 juli 2020
Tentakel 52 - 1 mei 2020
Tentakel 51 - 25 februari 2020
Tentakel 50 - 1 januari 2020
Tentakel 49 - 22 oktober 2019
Tentakel 48 - 27 augustus 2019
Tentakel 47 - 10 juli 2019
Tentakel 46 - 9 mei 2019
Tentakel 45 - 13 maart 2019
Tentakel 44 - 1 januari 2019
Tentakel 43 - 24 oktober 2018
Tentakel 42 - 22 augustus 2018
Tentakel 41 - 26 juni 2018
Tentakel 40 - 1 mei 2018
Tentakel 39 - 22 februari 2018
Tentakel 38 - 1 januari 2018
Tentakel 37 - 13 november 2017
Tentakel 36 - 5 september 2017
Tentakel 35 - 12 juli 2017
Tentakel 34 - 15 mei 2017
Tentakel 33 - 16 maart 2017
Tentakel 32 - 25 januari 2017
Tentakel 31 - 25 oktober 2016
Tentakel 30 - 21 juli 2016
Tentakel 29 - 25 mei 2016
Tentakel 28 - 24 maart 2016
Tentakel 27 - 18 januari 2016
Tentakel 26 - 16 december 2015
Tentakel 25 - 25 september 2015
Tentakel 24 - 6 augustus 2015
Tentakel 23 - 4 juni 2015
Tentakel 22 - 22 april 2015
Tentakel 21 - 26 februari 2015
Tentakel 20 -17 december 2014
Tentakel 19 -12 juni 2014
Tentakel 18 -20 maart 2014
Tentakel 17 -19 december 2013
Tentakel 16 - 2 november 2013
Tentakel 15 - 25 juli 2013
Tentakel 14 - 2 mei 2013
Tentakel 13 - 14 januari 2013
Tentakel 12 - 14 december 2012
Tentakel 11 - 19 juli 2012
Tentakel 10 - 8 mei 2012
Tentakel 9 - 8 maart 2012
Tentakel 8 - 1 december 2011
Tentakel 7 - 28 juli 2011
Tentakel 6 - 6 april 2011
Tentakel 5 - 23 december 2010
Tentakel 4 - 15 november 2010
Tentakel 3 - 15 september 2010
Tentakel 2 - 10 augustus 2010
Tentakel 1 - juli 2010