Tentakel 11

Tentakel 11
Nummer 11 - 19 juli 2012

 
1000-soortendag 2012 - De Meinweg

Voor de 1000-soortendag waren we op 9 juni te gast in Nationaal Park de Meinweg. Staatsbosbeheer had alles tot in de puntjes geregeld, vanaf de vlaai 's ochtends bij het bezoekerscentrum tot en met de barbecue bij het weekendverblijf van het Natuurhistorisch Genootschap Limburg.

In totaal namen circa 150 personen deel aan de excursies en inventarisaties. Vanwege problemen met de mobiele toegang in het uitgestrekte gebied konden de gegevens moeilijk op de dag zelf worden ingevoerd. Maar inmiddels zijn er meer dan 900 soorten ingevoerd op waarneming.nl en zijn diverse soortenlijsten met ruim 500 soorten ingestuurd naar EIS. De 1000 hebben we dus wederom gehaald.

Volgend jaar zal een speciaal nummer van het Natuurhistorisch Maandblad uitkomen waarin onder andere een uitgebreid verslag en diverse artikelen over aparte taxonomische groepen.

Ed Colijn

top

Website verspreidingsonderzoek vlinders en libellen

Voor het jaarlijkse Verspreidingsonderzoek willen De Vlinderstichting en EIS-Nederland van een aantal vlinder- en libellensoorten weten waar ze precies nog voorkomen. Van sommige plekken weten we wel dat ze er zo'n vijf jaar geleden nog gezien zijn, maar ontbreken waarnemingen uit de laatste jaren. Is de soort daar verdwenen of is er gewoon niet naar gezocht?

Wij vragen waarnemers om die plekken te bezoeken en om heel gericht te gaan kijken of de soort er nog voorkomt. De gegevens die daaruit voortkomen kunnen we gebruiken om vlinders en libellen doelgerichter te beschermen.

Als je mee wilt helpen dan kan dat door gebruik te maken van deze website. Bovenaan kun je een doelsoort invullen, waarna een overzicht verschijnt van de hokken waarin die soort de laatste jaren niet meer gemeld is. Klik op zo'n hok en volg de instructies boven de kaart voor meer informatie.

De uiteindelijke waarneming kan dan gewoon doorgegeven worden via Waarneming.nl of Telmee.nl. Voor de zomersoorten kan de website dit seizoen nog gebruikt worden. Maar komende jaren blijft hij in de lucht, zodat ook de voorjaarssoorten aan bod komen.

We nodigen iedereen uit om van deze mogelijkheid gebruik te maken. Niet alleen kun je zo bijzondere 'herontdekkingen' doen, het levert ook een belangrijke bijdrage aan het actualiseren van het verspreidingsbeeld van onze zeldzame vlinders en libellen!

Tim Termaat & Ed Colijn

top

Wilde bijendag Natuurvereniging Zuidwolde

Hoe bijzonder is het leven van (350 soorten) wilde bijen in Nederland en met welke bedreigingen hebben zij te maken? Wat kunnen we doen aan landschapsinrichting, tuinaanleg of particuliere tuinaanpassing om het leefmilieu voor wilde bijen te bevorderen?

In het jaar van de bij organiseert de Natuurvereniging Zuidwolde in samenwerking met een aantal andere organisaties zoals Vereniging Wilde Weelde, een speciale dag over wilde bijen. 's Morgens zijn er dialezingen over wilde bijen en aanleg en onderhoud van groen.

's Middags is er een excursie naar de Vlindertuin van Zuidwolde en naar de ecologisch beheerde randzone van het dorp. Dankzij de speciale aanleg en het ecologisch beheer komen er zeer veel wilde plantensoorten en insecten voor in dit gebied. Door dit gebied loopt een in 2011 aangelegde wandelroute: het Vlinderommetje Zuidwolde.

Meer informatie inclusief het dagprogramma is te vinden op de website van de Natuurvereniging Zuidwolde

Joop Verburg
Voorzitter Natuurvereniging Zuidwolde.

top

Vermiljoenkever, nieuw voor Nederland

Onlangs werd bekend dat al in januari 2012 enkele exemplaren van Cucujus cinnaberinus zijn gevonden, in een natuurgebied in Noord-Brabant, de eerste vondsten voor ons land. Dit is zeer verrassend omdat de soort niet uit het nabije buitenland bekend is. De dichtstbijzijnde vindplaats bevindt zich in Baden-Württemberg.

Als Nederlandse naam is vermiljoenkever gekozen, op basis van de bijzondere kleur. De kever geniet via de Habitatrichtlijn strenge bescherming.

De uitzending van Vroege Vogels met de ontdekkers Cor Vendrig en Dré Teunissen van 17 juni j.l. leidde tot veel media-aandacht in kranten en op websites. Een artikel over de vondsten is verschenen in het augustusnummer van Entomologische Berichten.

Roy Kleukers; foto Tim Faasen.

Teunissen, A.P.J.A. & C.F.P. Vendrig, 2012
Een Nederlandse populatie van de zeldzame en beschermde vermiljoenkever Cucujus cinnaberinus (Coleoptera: Cucujidae)
Entomologische Berichten 72 (4): 218-221

top

De Strabrechtse Heide wordt "Insectenreservaat"

Op de Strabrechtse Heide bevindt zich vlak bij de hoofdingang al lang een insectentuin. Hier kan men bijvoorbeeld van heel dichtbij kennismaken met onder andere bijen en wespen die in speciaal gemaakte muren en houtblokken hun nest hebben. Daarnaast wordt de gehele heide beheerd op zo'n manier dat het een paradijs is voor insecten.

Dit betekent dat allerlei vormen van natuurbeheer kleinschalig en gefaseerd plaatsvindt, zodat er altijd genoeg bestaansvoorwaarden voor insecten in het veld aanwezig zijn. Dat de natuurbeheermethoden van de Strabrechtse Heide werken bewijzen de duizelingwekkende aantallen van bijvoorbeeld gentiaanblauwtjes, veldkrekels en veenmieren in het gebied.

Om deze reden wordt op de Strabrechtse Heidedag op 19 augustus a.s. dit gebied op feestelijke wijze door de Uyttenboogaart-Eliasen Stichting als Nederlands insectenreservaat aangewezen. Naast de gebruikelijke deelnemers aan de jaarlijkse Heidedag zullen er tal van vertegenwoordigers van organisaties die zich voor insecten inzetten zich presenteren. Er zal veel te horen en te zien zijn over de bijzondere insecten van het terrein.

Ook EIS-Nederland zal aanwezig zijn en we hopen dat velen deze mooie gebeurtenis komen bijwonen. De Strabrechtse Heidedag concentreert zich rondom het volgende adres: De Plaetse 71, 5591 TX te Heeze.

Jinze Noordijk; foto Jap Smits.

top

Eerste nieuwsbrief "Kijk op exoten"

Spookdraaigatje, Japanse druipzakpijp, rosse stekelstaart, geaderde leemhoed; allemaal exoten die onder de aandacht worden gebracht in "Kijk op exoten", een nieuwsbrief die eind vorige maand voor het eerst is verschenen.

"Kijk op exoten" is een initiatief vanuit het Signaleringsproject exoten, waarin een groot aantal natuurorganisaties samenwerkt om exoten onder de aandacht te houden van vooral de waarnemers in het veld.

Lees meer op Natuurbericht, of download de nieuwsbrief.

Jeroen van Delft

top

Nederlandse Faunistische Mededelingen 37

Vorige week is Nederlandse Faunistische Mededelingen nummer 37 verschenen. Inmiddels zullen alle donateurs deze in hun brievenbus aangetroffen hebben.

Dit nummer bevat artikelen over brandmieren in Nederland, een voor Nederland herontdekte sprinkhaan én boktor, een opmerkelijke waarneming van een zeldzame landpissebed, het herstel van de roodrandzandbij in Nederland, de biologie van de goudwesp Holopyga generosa, en een zestig pagina's tellend overzicht van het genus Agonopterix (Lepiodoptera) in Nederland.

Inhoud

1-4 J.A. Omon & C. van Bochove - Het bosdoorntje Tetrix bipunctata na 36 jaar weer in Nederland aangetroffen (Orthoptera)
5-13 J. Noordijk, G. Vierbergen & P. Boer - Brandmieren Solenopsis in Nederland (Hymenoptera: Formicidae)
14-21 E.O. Colijn & M. Kanters - De rode schouderboktor Rhamnusium bicolor na 70 jaar weer in Nederland aangetroffen (Coleoptera: Cerambycidae)
23-28 M.P. Berg, A.T.C. Dias, R. van Oosten & D. Bellone - Een opmerkelijke waarneming van de zeldzame landpissebed Porcellium conspersum in Overijssel (Isopoda: Trachelipodidae)
29-37 J. Smit, A.J. Loonstra & A.H. de Wilde - De roodrandzandbij Andrena rosae weer op de goede weg (Hymenoptera: Apidae)?
39-43 R.L. Veenendaal - De biologie van de goudwesp Holopyga generosa (Hymenoptera: Chrysididae)
45-104 K.J. Huisman - The micro moth genus Agonopterix in the Netherlands (Lepidoptera: Elachistidae: Depressariinae)


Voor een overzicht van eerder verschenen nummers zie de NFM-website.

Roy Kleukers

top

PDFs artikelen NFM 30 en 31 on-line

Vorige week zijn alle publicaties van de Nederlandse Faunistische Mededelingen (NFM) 30 en 31 als PDF on-line gezet.

Nummer 30 bevat artikelen en mededelingen over onder andere de wc-motmug Clogmia albipunctata, de metselwesp Ancistrocerus antilope, de moerasspinner Laelia coenosa, Nederlandse mieren in 2004-2008, de springstaart Ptenothrix ciliata, Nederlandse watermijten van het genus Limnesia, aanvullingen op de naamlijst Nederlandse kieuwpootkreeften, en een checklist van de Nederlandse oribatide mijten; nieuw voor Nederland worden gemeld: de kever Dactylosternum abdominale en de dansmug Psectrocladius schlienzi.

In nummer 31 artikelen en mededelingen over onder andere een nieuwe vliegenfamilie voor Nederland (Pseudopomyzidae), geïmporteerde Afrikaanse boorvliegen, de Argentijnse mier Linepithema humile, prachtkevers, wantsen van de waddeneilanden, de zuidelijke boomsprinkhaan Meconema meridionale, de bladwesp Athalia longifoliae; en als nieuw voor Nederland worden gemeld diverse wantsen en de springstaartengenera Bilobella en Neanura. De PDFs zijn te vinden en te downloaden via de NFM-website.

Ed Colijn

top

De saproxyle kevers van België

Voor onze Belgische lezers maar ongetwijfeld ook voor geïnteresseerde Nederlandse coleopterologen: het Koninklijk Belgisch Instituut voor de Natuurwetenschappen (KBIN) heeft een Engelstalige website ontwikkeld over de "Saproxylic beetles from Belgium".

De site bevat kaartjes van de vindplaatsen (5x5 kmhokken) van meer dan 300 soorten gebaseerd op 25000 waarnemingen. Behalve materiaal aanwezig in de collecties van KBIN zelf, zijn ook diverse gegevens uit privé collecties gedigitaliseerd.

Met het project wil het KBIN de kennis over de saproxyle kevers in België voor het voetlicht brengen.

Ed Colijn

top

Agenda t/m oktober
23-29 juli Heikamp De Meinweg Jongeren in de Natuur
30 juli - 4 augustus Wadkamp Jongeren in de Natuur
28 juli Libellenexcursie Sevenum Natuurhistorisch Genootschap Limburg
6-11 augustus Zomerkamp Biesbosch Jongeren in de Natuur
11 augustus Libellenexcursie Ell Natuurhistorisch Genootschap Limburg
11 augustus Libellenexcursie Voornes Duin Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
12-18 augustus Zomerkamp Twente Jongeren in de Natuur
17 augustus Libellenexcursie de Roer Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
17-19 augustus Sectie Snellen en Ter Haar, Korenburgerveen Nederlandse Entomologische Vereniging
19 augustus Sprinkhaanexcursie West Brabant EIS
19 augustus Insectenexcursie Pastoorswei Natuurhistorisch Genootschap Limburg
19 augustus Strabrechtse Heidedag deze nieuwsbrief
21 augustus Werkavond Molluskenstudiegroep Natuurhistorisch Genootschap Limburg
22 augustus Bijeenkomst Vlinderstudiegroep Natuurhistorisch Genootschap Limburg
22 augustus - 1 september Zomerkamp Lauwe Monnik Jongeren in de Natuur
25 augustus Sectie Hymenoptera, Slikken van Bommenede en Het Dijkwater Nederlandse Entomologische Vereniging
25 augustus Libellenexcursie de Kempen Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
1 september Molluskenexcursie Reuver Natuurhistorisch Genootschap Limburg
6 september Bijenlezing Anne Jan Loonstra Natuurhistorisch Genootschap Limburg
7-9 september Sektie Everts, Strabrechtse Heide Nederlandse Entomologische Vereniging
8 september Libellenlarvenexcursie Woldlakebos Nederlandse Vereniging voor Libellenstudie
17 september Werkavond Molluskenstudiegroep Natuurhistorisch Genootschap Limburg
19 september Bijeenkomst Vlinderstudiegroep Natuurhistorisch Genootschap Limburg
6 oktober Molluskenexcursie, dal van de Aalsbeek Natuurhistorisch Genootschap Limburg
10 oktober Werkavond Molluskenstudiegroep Natuurhistorisch Genootschap Limburg
13 oktober Sectie Snellen, Najaarsbijeenkomst, Schoonrewoerd Nederlandse Entomologische Vereniging
24 oktober Werkavond Vlinderstudiegroep Natuurhistorisch Genootschap Limburg

top

Van de redactie

Dit is het elfde nummer van Tentakel, de digitale nieuwsbrief over ongewervelde dieren. Deze nieuwsbrief verschijnt onregelmatig naast de reguliere papieren EIS-nieuwsbrief.

In de nieuwsbrief is plaats voor allerlei korte berichten die het onderzoek aan ongewervelden in Nederland aangaan: berichten van het EIS-bureau, oproepen, bijzondere en fenologische waarnemingen, aankondiging van rapporten en boeken en een activiteitenagenda. Ook al uw bijdragen zijn welkom. U kunt deze sturen naar eis@naturalis.nl.

De nieuwsbrief is opgezet als Internetpagina (in HTML) en kan in de meest gangbare e-mailprogramma's worden gelezen. Met de berichtopmaak/e-mailindeling ingesteld op (originele) HTML ziet u behalve tekst ook plaatjes en kunt u via de blauwe links eenvoudig alleen dat nieuws er uit pikken dat u interesseert. Mocht u problemen hebben met het instellen van het HTML-formaat in uw e-mailprogramma schroom dan niet en neem gerust contact op. Of probeer het hier met uw webbrowser.

Mocht u geen belangstelling (meer) hebben voor deze nieuwsbrief: een retour-mailtje naar dit adres is voldoende om uw e-mailadres te verwijderen van deze mailinglist. Aanmelden op dit adres is vanzelfsprekend ook mogelijk.

Ed Colijn

top

Index

De reeds verschenen nummers van Tentakel.

Tentakel 69 - 12 april 2023
Tentakel 68 - 22 februari 2023
Tentakel 67 - 15 december 2022
Tentakel 66 -18 oktober 2022
Tentakel 65 - 30 augustus 2022
Tentakel 64- 14 juni 2022
Tentakel 63 - 14 april 2022
Tentakel 62 - 20 januari 2022
Tentakel 61 - 15 december 2021
Tentakel 60 - 13 oktober 2021
Tentakel 59 -23 april 2021
Tentakel 58 - 13 april 2021
Tentakel 57 - 17 februari 2021
Tentakel 56 - 5 januari 2021
Tentakel 55 - 20 oktober 2020
Tentakel 54 - 25 augustus 2020
Tentakel 53 - 7 juli 2020
Tentakel 52 - 1 mei 2020
Tentakel 51 - 25 februari 2020
Tentakel 50 - 1 januari 2020
Tentakel 49 - 22 oktober 2019
Tentakel 48 - 27 augustus 2019
Tentakel 47 - 10 juli 2019
Tentakel 46 - 9 mei 2019
Tentakel 45 - 13 maart 2019
Tentakel 44 - 1 januari 2019
Tentakel 43 - 24 oktober 2018
Tentakel 42 - 22 augustus 2018
Tentakel 41 - 26 juni 2018
Tentakel 40 - 1 mei 2018
Tentakel 39 - 22 februari 2018
Tentakel 38 - 1 januari 2018
Tentakel 37 - 13 november 2017
Tentakel 36 - 5 september 2017
Tentakel 35 - 12 juli 2017
Tentakel 34 - 15 mei 2017
Tentakel 33 - 16 maart 2017
Tentakel 32 - 25 januari 2017
Tentakel 31 - 25 oktober 2016
Tentakel 30 - 21 juli 2016
Tentakel 29 - 25 mei 2016
Tentakel 28 - 24 maart 2016
Tentakel 27 - 18 januari 2016
Tentakel 26 - 16 december 2015
Tentakel 25 - 25 september 2015
Tentakel 24 - 6 augustus 2015
Tentakel 23 - 4 juni 2015
Tentakel 22 - 22 april 2015
Tentakel 21 - 26 februari 2015
Tentakel 20 -17 december 2014
Tentakel 19 -12 juni 2014
Tentakel 18 -20 maart 2014
Tentakel 17 -19 december 2013
Tentakel 16 - 2 november 2013
Tentakel 15 - 25 juli 2013
Tentakel 14 - 2 mei 2013
Tentakel 13 - 14 januari 2013
Tentakel 12 - 14 december 2012
Tentakel 11 - 19 juli 2012
Tentakel 10 - 8 mei 2012
Tentakel 9 - 8 maart 2012
Tentakel 8 - 1 december 2011
Tentakel 7 - 28 juli 2011
Tentakel 6 - 6 april 2011
Tentakel 5 - 23 december 2010
Tentakel 4 - 15 november 2010
Tentakel 3 - 15 september 2010
Tentakel 2 - 10 augustus 2010
Tentakel 1 - juli 2010